Terug naar het oude normaal, of onderweg naar transformatie?

Niemand zal betwisten dat digitale geletterdheid door de coronacrisis een boost heeft gekregen. Ook kennen we allemaal voorbeelden van slimme digitale oplossingen en van vraagstukken die ons bezig houden, zoals privacy en groeiende kansenongelijkheid. Deze tijd geeft vele inzichten in de rol die technologie kan spelen in ons onderwijs. Wat kunnen we hier voor de toekomst van leren? Juist met alle ervaringen op zak is dit een goed moment om je visie op onderwijs met digitalisering te herzien. Niet als ‘losse flodder’, maar in samenhang met het geheel.

In een reeks van zes blogs wil O21 de komende twee weken met jullie nadenken over de kansen die de coronacrisis ons biedt om ons onderwijs en de rol die technologie daarbij kan spelen opnieuw te bezien.  Het curriculair spinnenweb (van den Akker 2003) helpt om de samenhang te laten zien tussen visie (de centrale, verbindende schakel) en de overige aspecten die invloed hebben op het leerproces van leerlingen. Wat valt op als we vanuit dit spinnenweb kijken naar digitalisering? Wat betekent dit voor het leren van kinderen?  

Vandaag blog 1 van 6:

Waartoe geven wij onderwijs?

Het doel van ons onderwijs in algemene zin –‘waartoe leren zij’ in het web – is dat leerlingen een ononderbroken ontwikkelingsproces kunnen doormaken. Voor een deel van de leerlingen is dat proces door de crisis letterlijk doorbroken. Voor een ander deel heeft het juist tot extra groei geleid. Het effect van de thuissituatie is daarbij volgens Hattie krachtig (d = 0.51). Leerlingen die te maken hebben met een niet stabiele thuissituatie zullen tijdens de crisis veel minder groei doormaken, dan leerlingen die dat wel hebben. 

Het is interessant om te kijken naar de schooleigen visie op leren. Veel leraren geven tijdens de crisis aan dat ze wél anders tegen technologie en de manier waarop er les gegeven kan worden aan zijn gaan kijken, maar dat hun visie op onderwijs niet is veranderd. Daar zetten wij de nodige vraagtekens bij. Alle draden van het spinnenweb hebben namelijk de nodige impact op de kern op je visie op onderwijs (en vice versa). Het zou zonde zijn als we deze crisis niet zouden aangrijpen om te reflecteren op de huidige invulling van ons onderwijs. We hebben noodgedwongen kennis gemaakt met een andere realiteit van onderwijs geven. Leraren hebben zich hier bewonderenswaardig flexibel in opgesteld. Wat nemen we daarvan mee en wat bewust niet? 

Het doel van ons onderwijs is dat leerlingen een ononderbroken ontwikkelingsproces kunnen doormaken. Voor een deel van de leerlingen is dat proces letterlijk doorbroken.

Leerdoelen en leerinhouden 

In Nederland zijn de leerdoelen beschreven in kerndoelen, leerlijnen en eindtermen. Het initiatief curriculum.nu zorgt ervoor dat deze leerinhouden ter discussie zijn komen te staan en aangevuld dienen te worden. Zo komt er meer aandacht voor burgerschap en digitale geletterdheid. 

Digitale geletterdheid heeft door de coronacrisis zonder twijfel een boost gekregen. Veel leraren hebben in deze weken meer digitale vaardigheden opgedaan dan in de vier jaar daarvoor. Digitale adaptieve leermiddelen als Snappet en Gynzy zijn door duizenden scholen intensief ingezet. Honderden leraren maakten kennis met adaptieve software die realtime datafeedback genereert. Via Teams, Google Meet en Classroom is door tienduizenden leraren zo goed en kwaad als het ging onderwijs verzorgd. Honderden leraren maakten instructiefilmpjes en zetten het flipping the classroom-principe  in. 

Digitale geletterdheid heeft door de coronacrisis zonder twijfel een boost gekregen. Veel leraren hebben in deze weken meer digitale vaardigheden opgedaan dan in de vier jaar daarvoor.

De crisis zorgt ervoor dat er meer draagvlak en waardering voor digitalisering en technologie in het onderwijs ontstaat. Met de inzet van digitale middelen dienen we ervoor te zorgen dat de leraren en leerlingen voldoende digitaal geletterd worden. Digitale geletterdheid dient zowel voor leraren als voor leerlingen een vaste plek in het onderwijs te krijgen. Ook zal er, meer dan voorheen, nagedacht moeten worden over de aansluiting op de wereld waarin leerlingen opgroeien en wat zij nodig hebben om straks in die maatschappij te kunnen participeren.

Meer weten hoe je digitale geletterdheid integreert in je onderwijsaanbod? Lees dan ons whitepaper Digitale Geletterdheid. 

Over een aantal dagen volgt blog 2, waarin we ingaan op hoe leerlingen leren en wat de rol van de leraar hierbij is.